لحیم سردی یا لحیم لقی یا قلع مردگی مدار الکترونیکی (به زبان تعمیرکاری) به قطع ارتباط میان قطعات الکترونیکی smd بر روی مدارات برد PCB گفته میشود ، این مشکل باعث اختلال و درست عمل نکردن یک مدار الکترونیکی میشود ، دلایل ایجاد این مشکل در مدارات الکترونیکی نو و تازه نداشتن بخش تست و QC است و در مدارات الکترونیکی کارکرده ضربه و آب خوردگی و یا ترکیب نا درست قلع باعث ایجاد این مشکل میگردد،در این مقاله میخواهیم مواردی در مورد مسائلی که باعث ایجاد لحیم سردی و روش های برطرف کردن مشکل لحیم سردی و دلایل تجربی و فنی این ایراد شایع و مهم در مدارات الکترونیکی را به اندازه دانش خود برای شما توضیح دهیم.
لحیم سردی چیست؟
لحیم سردی یا لحیم لقی اتصال نا صحیح و شکستگی دار بین قطعات و مدار الکترونیکی را می گویند که در این شرایط ولتاژ یا سیگنال به درستی درون قطعه یا مسیر مورد نظر شارش نمیکند و به اصطلاح نشتی میکند و این انتقال ضعیف با عث ایجاد اختلال در عملکرد مدار الکترونیکی میشود،در این شرایط حتی اگر قطعات سالم باشند به دلیل وجود اتصال نا ایمن قطعات به درستی کار نمیکنند.
لحیم سردی در مدارات الکترونیکی آکبند؟
در خط تولید های شرکت های الکترونیکی دلایل فنی و دلایل متالوژی باعث ایجاد لحیم لقی میشوند در برخی موارد کهنه شدن خطوط مونتاژ و سوزن های نازل دستگاه ها نیز باعث ایجاد این مشکل میشوددر ادامه به مواردی تیتر وار اشاره میکنیمکه باعث ایجاد لحیم لقی در خطوط مونتاژ الکترونیک میشوند:
- قلع نا مرغوب و خمیر قلع غیر استاندارد .
- دستگاه های مونتاژ ای که ساعت عمر کاری آنها تمام شده است.
- خطای انسانی.
- تنظیم نبودن دمای کوره (آون هوای گرم) خط تولید مدار الکترونیکی.
- استفاده نکردن از تمیزکننده های مدار الکترونیکی.
- استفاده نکردن از محرک های افزایش ذوب قلع.
- متناسب نبودن قطعات نسبت به طراحی مدار الکترونیکی.
- نداشتن بخش تست و QC
لحیم سردی در مدار الکترونیکی تعمیری؟
تعمیرکاران مدارات الکترونیکی بارها با این مشکل روبرو شده اند و به صورت ناخدا گاه تمامی مدارات تعمیری و الکترونیکی را قبل از سنجش و بررسی به وسیله هویه های الکترونیکی مجدد تمامی قلع های مدار را تازه میکنند تا شکستگی های احتمالی را ترمیم نمایند و دستگاه را احیا کنند ، در مدارات الکترونیکی ای که به آنها ضربه وارد میشود این مشکل شایع است و باید قبل از بررسی تمامی قلع ها و اتصالات لحیمی احیا و بازبینی گردد.
روش رفع مشکل لحیم سردی
از چهار روش به صورت دستی میتوان این مشکل را برطرف نمود:
- استفاده از هویه الکترونیکی با دمای متناسب با مدار
- استفاده از هوای گرم یا هیتر تعمیرات
- استفاده از آون توستر پخت مدار الکترونیکی
- استفاده از هیتر های اتو ای
استفاده از هویه الکترونیکی با دمای متناسب با مدار
روش رفع لحیم سردی با هویه دستی به این صورت است که ابتدا باید قطعه مورد نظر را به مقداری روغن لحیم اغشته نمایید سپس هویه را بر روی پایه مورد نظر قرار دهید و با آرامی و صبر منتظر بمانید تا قلع مایع شده به آرامی به داخل مدار نفوذ کند و دور پایه مورد نظر را بگیرد.
استفاده از هوای گرم یا هیتر تعمیرات
برای استفاده از هیتر در مدار الکترونیکی smd ابتدا باید بر روی قطعات مقداری مایع فلکس بریزید تا هوای گرم و باد حاصل از آن قطعات smd را از جای خود خارج نکند و قطعات به درستی در جای خود قراربگیرند. نکته:استفاده از این روش باعث ایجاد دود میشود ، برای جلوگیری از آسیب به بدن (چشم ها و ریه) از ماسک و تهویه مناسب باید استفاده نمایید.
استفاده از آون توستر پخت مدار الکترونیکی
دستگاه های پخت مدار الکترونیکی یک سیکل دمایی دارند که به صورت اصولی ابتدا یک پیش گرمایش به مدار الکترونیکی میدهند و رفته رفته دما را به دمای ذوب قلع نزدیک میکنند و پس از رسیدن به دمای مورد نظر و ذوب شدن قلع به آرامی شروع به سرد شدن میکند و مدار الکترونیکی را سرد میکند .
هیتر اتویی
استفاده از هیترهای اتویی در مدارهای یک رو همانند مدار لامپ های smd با مدار آلمینیومی مرسوم است ، در این روش مدار را بر روی یک صفحه اتو مانند قرار میدهید و توسط نمایشگر هیتر اتویی دمای مورد نظر را تنظیم میکنید ، این سیستم رفته رفته گرم میشود و به دمای ذوب میرسد و پس از رسیدن به دمای ذوب قلع دما کاهش پیدا میکند و المنت ها خاموش میشود ، در موارد دستی و بدونه اتوماتیک باید به صورت چشمی و تجربی مدار الکترونیکی را در زمان مناسب از روی صفحه اتو خارج نمایید.
اگر می خواهید از آسیب رساندن به مدار الکترونیکی و قطعات حساس الکترونیکی جلوگیری نمایید ، ابتدا باید پیش گرمایش را بر روی مدار الکترونیکی اعمال نمایید.
پیش گرمایش یعنی به آرامی گرم کردن مدار الکترونیکی.
کدام دستگاه ها در معرض لحیم سردی بیشتر قرار دارند؟
دستگاه های الکترونیکی ای که در معرض ضربه و لرزش قرار دارند معمولا بیشترین آسیب را در برابر لرزش و ضربه پیدا میکنند و ایراد شایع میان این مدارات لحیم لقی یا لحیم سردی است در ادامه به تعدادی از قطعات مهم که این ایراد زیاد بین آنها ایجاد میشود اشاره میکنیم:
- رادیو پخش ماشین
- آمپیلی فایر ماشین
- کنترل تلویزیون
- مدارات داخل ماشین لباسشویی
- مدارات الکترونیکی کیلومتر موتورسیکلت
نتیجه گیری:
مهم ترین مسائل برای رفع مشکل لحیم سردی در مدارات الکترونیکی ابتدا قطعات و پایه های مربوطه را به وسیله چشم مسلح و دوربین های دوچشم و یا ذره بین بررسی نمایید و قطعی های احتمالی را به وسیله ابزارهای لحیم کاری با صبر رفع نمایید و پس از رفع لحیم سردی به دنبال تست و بررسی قطعات الکترونیکی باشید.
سوالات مهم لحیم سردی:
بابت ضربه یا افتادن از دست ، بعضی پدهای لحیم قطعات داخلی ریموت کنترل شکسته است و وقتی به آن ضربه میزنید مجدد اتصال برقرار میشود و کار میکند.
استفاده از دستگاه های مونتاژ فرسوده،نداشتتن کنترل و تست نهایی ، استفاده از قلع های بی کیفیت ، استفاده از تجهیزات قدیم و کم کردن هزینه ها توسط پیمانکار باعث ایجاد این مشکلات میشود.
در مدارات با قطعات کمتر و بزرگ تر بهتر است از هویه با دمای مناسب استفاده نمایید و در مدارات الکترونیکی با قطعات SMD و متراکم باید از هیتر هوای گرم با صبوری و درجه باد کم استفاده نمایید.
برای اتصال مقاوم در مدارات الکترونیکی ابتا تمیز کردن مدار توسط تینر است و بعد از خشک شدن مدار بهتر است از روغن لحیم با کیفیت استفاده نمایید.
